W malarstwie spotykamy się z obrazami przedstawiającym praktycznie wszystkie elementy naszego życia. Dla wprowadzenia pewnego porządku i systematyzacji tego co przedstawiają dane dzieła wprowadzono pojęcie gatunku malarskiego. Jednak pomimo tego podziału w dalszym ciągu niektóre obrazy wyłamują się schematom i należą do kilku kategorii jednocześnie. Nietrudno wyobrazić sobie elementy martwej natury w malarstwie animalistycznym albo sceny z malarstwa batalistycznego w malarstwie historycznym. Sam pomysł wyznaczenia gatunków malarskich pojawił się w siedemnastowiecznej Francji w Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby. W tym wpisie postaramy się przybliżyć niektóre z gatunków.
Malarstwo animalistyczne
Zaczniemy od animalistyki. Jest to jeden z najstarszych rodzajów malarstwa. Początków należy upatrywać już w Paleolicie. Jak sama nazwa wskazuje obrazy z tego gatunku przedstawiają zwierzęta. Mogą to być zarówno dzikie konie jak i zwierzęta domowe. Malarza specjalizującego się w tego typu malarstwie nazywamy Animalistą. Do polskich artystów tego gatunku należy zaliczyć Juliusza Kossak czy Józefa Chełmońskiego.
Malarstwo marynistyczne
Marynistyka jest gatunkiem obrazującym krajobrazy morskie. Należy jednak zaznaczyć, że nie chodzi tu tylko o widok morza i statków. Do marynistyki zaliczymy również krajobrazy portowe, sceny bitewne na morzu które równie dobrze mogą występować w malarstwie batalistycznym, nabrzeża oraz zwykłe kutry rybackie. Analogicznie do animalistyki, artysta malujący obrazy marynistyczne nazywany jest Marynistą. Wśród polskich marynistów znajdziemy takie nazwiska jak Adam Werka oraz Henryk Zych.
Malarstwo portretowe
Portret to bez wątpienia jeden z najpopularniejszych gatunków malarstwa. Najczęściej przedstawiały członków rodziny, często dziadków i babć. Zazwyczaj przechodziły z pokolenia na pokolenie, były swoistą formą fotografii. Portrety nie zawsze przedstawiały jedną osobę, równie dobrze mogło to być kilka czy kilkanaście osób na jednym obrazie. Wśród najsłynniejszych obrazów, a prawdopodobnie jako najsłynniejszy należy uznać “Mona Lisa” autorstwa Leonarda da Vinci. Obraz olejny namalowany na drewnie, prawdopodobnie przedstawiający Lisa Gherardini jednak nawet dzisiaj są wątpliwości co do tego czy to aby na pewno ta kobieta znajduje się na obrazie. W naszym kraju można oglądać “Portret damy z gronostajem” tego samego autora.
Martwa natura
W obrazach z gatunku martwej natury mamy do czynienia z przedmiotami nieożywionymi. Najczęściej obrazują kwiaty, książki, przybory myśliwskie oraz inne przedmioty dnia codziennego. Jeżeli na obrazie występuje człowiek albo jakieś duże zwierzę, nie są oni elementami głównymi na obrazie. Często artyści przedstawiali na płótnie również ludzkie czaszki. Miała to być alegoria przemijania i ulotności ludzkiego życia. Początków martwej natury należy upatrywać w starożytności. Do artystów z naszego kraju tworzących dzieła związane z martwą naturą zaliczyć można Olgę Boznańską, Jana Cybisa czy Stefana Filipkiewicza.
Malarstwo batalistyczne
Jest to dla wielu osób najciekawszy gatunek malarstwa, niesamowicie efektowny i dekoracyjny. Jak nietrudno się domyślić motywem przewodnim batalistyki są sceny bitewne.
Cechą charakterystyczną obrazów batalistycznych jest to że występują na nich dziesiątki postaci. Prowadzi to często do tego, że obrazy są znacząco większe od tych z innych gatunków malarskich. Wymaga to odpowiedniego miejsca do ekspozycji. Najbardziej znane polskie obrazy tego typu to “Bitwa pod Grunwaldem” oraz “Panorama Racławicka”. O ile ten pierwszy jeszcze mieści się na ścianie o tyle drugi jest wystawiany w budynku umożliwiającym całą jego ekspozycję. Należy jednak pamiętać że “panorama” z założenia osiąga duże rozmiary. W naszym kraju do największych malarzy tego gatunku należy zaliczyć Jana Matejko, Jana Styka i Wojciecha Kossaka.
Malarstwo religijne
Gatunek malarstwa obrazujący Boga, Trójcę Świętą, Anioły, epizodów ze starego testamentu itd. Bez wątpienia najpopularniejszym dziełem religijnym jest “Sąd ostateczny” Michała anioła, jednak jest to fresk a nie tradycyjny obraz. Innym malowidłem ściennym o nieprzecenione wartości artystycznej jest “Ostatnia wieczerza” Leonarda da Vinci. Do największych dzieł stricte malarskich zaliczane są El Greco, Wniebowzięcie Maryi, Jacopo Tintoretto, Ostatnia Wieczerza, oraz Caravaggio, Ukrzyżowanie św. Piotra.
Malarstwo abstrakcyjne
Często najmniej zrozumiały z gatunków malarskich. Wynika to z tego, że nie prezentuje żadnych obiektów. Jest to stosunkowo młody gatunek, którego narodzin należy upatrywać w Rosji. Za ojca tego gatunku uznaje się Wassily Kandinsky rosyjskiego malarza. Pierwsze obrazy abstrakcyjne stworzył na początku dwudziestego wieku. Malarstwo abstrakcyjne operuje kolorem, do jego zrozumienia przydatny bywa niekiedy opis.
Tak jak zostało wspomniane w pierwszym akapicie nie są to wszystkie gatunki malarskie. Należy wspomnieć o akcie, weducie, malarstwie mitologicznym, historycznym oraz alegorycznym. Malarstwo w różnej formie towarzyszy ludziom od tysięcy lat. Zmienia się, ewoluuje i tworzy nowe gatunki. Pozostaje czekać na kolejne wielkie dzieła, być może właśnie teraz gdzieś z dala od mediów w zaciszu niewielkiej pracowni swoją pracę zaczyna nowa gwiazda malarstwa.
Różnego rodzaju obrazy można przywieźć chociażby z Portugali.
